Aktualności

Autorki:

 

Sara Piotrowska

Studentka studiów drugiego stopnia na kierunku Nauczanie biologii i przyrody na Wydziale Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jej ulubiona dziedzina biologii to biologia komórki. Od roku zbiera doświadczenie jako nauczycielka biologii w jednej z poznańskich szkół niepublicznych. Uwielbia spędzać wolny czas w otoczeniu natury, spacerując ze swoim psem.

 

 

Paulina Pluta

Studentka studiów drugiego stopnia na kierunku Nauczanie biologii i przyrody na Wydziale Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Interesuje się dydaktyką biologii oraz biologią człowieka. Uwielbia pracę z dziećmi i młodzieżą. W wolnym czasie podróżuje i zdobywa górskie szczyty.

 

 

Weronika Wiśniewska

Studentka nauczania biologii i przyrody, której celem jest rozwijanie w uczniach kreatywności i pasji. Fascynuje ją otaczająca przyroda, która potrafi zaskakiwać. W życiu codziennym stara się zarażać swoją energią. W wolnych chwilach uwielbia gotować oraz wędrować po górskich szlakach.

 

 

 

Tropy zostawiają i tamy konstruują, a gdy już popracują i poziom wody w rzece uregulują to żeremie czym prędzej budują. O kim mowa? Czy już wiesz?

Zadaniem uczniów jest przejście przez ścieżkę wyzwań, które doprowadzą ich do rozwiązania głównej zagadki. Stanowią ją hasła: BÓBR, RZEKA, TAMA, PRZYJAŹŃ. Zajęcia zostały zaplanowane w ten sposób, by odbywały się w pięciu częściach. Po czterech z nich uczniowie otrzymują jedno ze słów, a następnie w piątym etapie ma miejsce odkrycie, co łączy wspomniane wcześniej cztery hasła. Uczniowie w trakcie zajęć zapoznają się z rolą bobrów w środowisku naturalnym. Szczególnie uwzględniona zostaje ich funkcja w kreowaniu architektury rzek. Poruszone zostaną również tematy środowiska życia bobrów, ich pożywienia, czy też cech charakterystycznych ich wyglądu. Jednocześnie podczas jednego z zadań uczniowie wcielą się w rolę bobrów-architektów. Aktywności i działania uczniów podczas projektu opierają się o narzędzia TIK oraz metody STEAM, więc zostaną wykorzystane technologie informacyjne oraz interdyscyplinarność w celu holistycznego usystematyzowania wiedzy.  Dodatkowym aspektem zajęć jest zorganizowanie wystawy prac uczniów w szkole, tak aby reszta szkoły wraz z nauczycielami i rodzicami, mogła się zapoznać z pozytywną rolą bobrów dla środowiska naturalnego i dla człowieka.

 

Kształcenie przyszłych nauczycieli leży u podstaw funkcjonowania systemu edukacji. Istotne jest, aby w toku studiów wprowadzać innowacyjne przedmioty otwierające studentom możliwości rozwoju kreatywności i doskonalące ich umiejętności dydaktyczne. Takie rozwiązania sprawiają, że absolwent studiów wyższych poszerza swoje portfolio i zwiększa szanse na rynku pracy. Jednym z innowacyjnych przedmiotów oferowanych przez Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na kierunku Nauczanie Biologii i Przyrody studiów II stopnia jest “STEAM i TIK w projektach na lekcjach międzynarodowych”. 

Uczestnictwo w tym przedmiocie pomogło nam lepiej zapoznać się z modelem STEAM, który podczas zajęć z uczniami zakłada interdyscyplinarności. Łączy on bowiem takie dziedziny jak: Science (S) - nauka, Technology (T) - technologia, Engineering (E) - inżynieria, Arts (A) - sztuka oraz Mathematics (M) - matematyka. Zajęcia były prowadzone przez prof. dr hab. Marlenę Lembicz - nauczycielkę akademicką Wydziału Biologii UAM oraz przez mgr Tomasza Ordzę - wicedyrektora i nauczyciela biologii w Szkole Podstawowej im. Kazimierza Nowaka w Dąbrówce. Dzięki tym kompetentnym i empatycznym osobom mogłyśmy zapoznać się różnorodnymi projektami realizowanymi w modelu STEAM i wykorzystaniem TIK. W trakcie zajęć tworzyłyśmy nasz projekt, tak by był poprawny merytorycznie oraz interdyscyplinarny i holistyczny, a także ciekawy i pobudzający wyobraźnię u uczniów. Dodatkowym, pozytywnym aspektem podczas cyklu zajęć była możliwość zapoznania się z platformą eTwinning i jej szerokim zakresem możliwości.

Motywem przewodnim zajęć w tym roku były szeroko rozumiane RZEKI. Podczas burzy mózgów i długich przemyśleń narodził się nasz pomysł na projekt “Tropem rzecznych architektów”. Sam tytuł nie zdradza za wiele, gdyż chciałyśmy wprowadzić wśród uczniów zagadkową atmosferę. Głównym celem projektu było zapoznanie uczniów z rolą bobrów w środowisku naturalnym, uwzględniając ich funkcję w kreowaniu architektury rzek. Cały projekt został przeprowadzony w klasie ósmej Szkoły Podstawowej w Dąbrówce, pod opieką Pana Tomasza Ordzy.

Jak się okazuje temat związany z bobrami jest ważny dla społeczeństwa, ponieważ istnieje wiele mitów i błędnych poglądów na temat tych zwierząt i ich aktywności - są one powszechnie uznawane za szkodniki. Wyzwaniem dla nas było ukazanie bobrów jako zwierząt pożytecznych dla środowiska i dla człowieka mimo krążących w internecie nieprawdziwych informacji na ich temat. Podczas naszych holistycznych, STEAM-owych zajęć starałyśmy się przekazać uczniom pozytywne aspekty funkcjonowania tego gatunku. A ponieważ formuła lekcji zawierała elementy biologiczne, matematyczne, artystyczne, technologiczne i inżynieryjne spojrzeli na temat w znacznie szerszej perspektywie i mogli wykazać się w interesujących ich dziedzinach.

Cały projekt obejmuje wiele aktywności i zakłada duże zaangażowanie uczniów w wykonywane zadania.

Chcąc zawrzeć w nim wiele ważnych aspektów dotyczących życia i wpływu na środowisko naturalne bobrów i dopasować go do możliwości uczniów, musiałyśmy umiejętnie i efektywnie zaplanować jego etapy i poszczególne działania. Ostatecznie zajęcia zostały podzielone na pięć części, tak aby uczniowie w każdej z nich wykorzystali inne umiejętności. Na niemal każdym z nich korzystali z nowych technologii, np. kodów QR prowadzących ich do kolejnych informacji i zadań.

• W pierwszej części wyzwaniem dla uczniów było odnalezienie, a następnie rozpoznanie tropu pewnego zwierzęcia, na podstawie otrzymanego klucza tropów dzikich zwierząt Polski (Klucz do rozpoznawania tropów zwierząt - Czyj to trop. Lasy Państwowe).
• W drugim etapie, z wykorzystaniem umieszczonych na platformie padlet.com artykułów i filmów, został poruszony temat codziennego życia bobrów. Uczniowie po zapoznaniu się z nimi rozwiązywali quiz weryfikujący ich nowonabytą wiedzę.
• W trzeciej części uczniowie wcielili się w rolę architektów. Z pomocą otrzymanych materiałów mieli za zadanie zaprojektować i zbudować tamę. Ich celem było stworzenie takiej konstrukcji, która będzie powodowała zatrzymanie się biegu rzeki i podniesienie poziomu wody - tak jak to czynią bobry.
• Czwarta część dotyczyła fake newsów związanych z działalnością bobrów. Uczniowie zapoznali się z artykułem z czasopisma internetowego. Ich zadaniem była refleksja na temat wpływu aktywności tych gryzoni na funkcjonowanie rzek i innych ekosystemów wodnych oraz konsekwencje tej działalności dla człowieka. Uczniowie stworzyli kartki w kształcie bobrów z samodzielnie stworzonymi wierszykami zachęcającymi do przyjaźni między ludźmi, a bobrami. Kartki zostały wykorzystane podczas wystawy w szkole.
• W piątym etapie, czyli podsumowaniu, została przeprowadzona dyskusja na platformie menti.com dotycząca pozytywnego wpływu bobrów na środowisko, jak ich codziennego życia.

Projekt został bardzo pozytywnie odebrany przez uczniów. Angażowali się we wszystkie zaproponowane aktywności zyskując nie tylko nowe doświadczenia, ale także ogromną satysfakcję z wykonanej pracy. Zajęcia niewątpliwie zwiększyły świadomość uczniów na temat bobrów oraz ich roli w środowisku naturalnym. Wierzymy również, że będą przekazywać zdobytą na zajęciach wiedzę swoim rówieśnikom oraz innym osobom.

Możliwość doświadczenia udziału w zajęciach STEAM i TIK w projektach na lekcjach międzynarodowych, przygotowania, jak i przeprowadzenia autorskiego projektu, była dla nas cenna jako przyszłych nauczycielek. Choć nie było to pierwsze doświadczenie z prowadzeniem zajęć dla uczniów (zarówno lekcji w szkole, jak i dodatkowych warsztatów), to projekt w wyjątkowy sposób poszerzył nasze kompetencje i perspektywy. Jesteśmy przekonane, że w przyszłości będziemy wykorzystywały zdobyte doświadczenie podczas codziennej szkolnej praktyki.

 

Scenariusz zajęć - Tropem rzecznych architektów

 

Klasa: 8 szkoły podstawowej

Czas: Dwie jednostki lekcyjne (90minut)

Tryb lekcji: stacjonarna

Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z rolą bobrów w środowisku naturalnym, uwzględniając ich funkcję w kreowaniu architektury rzek.

Cele szczegółowe:

• W zakresie wiadomości:

1. Zapamiętanie wiadomości - uczeń:
   • określa rolę bobrów w środowisku naturalnym
   • podaje znaczenie bobrów dla człowieka
   • definiuje żeremie jako siedlisko bobrów
2. Zrozumienie wiadomości - uczeń:
   • rozpoznaje trop bobra na cech charakterystycznych
   • charakteryzuje siedlisko i tryb życia bobrów

• W zakresie umiejętności:

3. Zastosowanie wiadomości w sytuacjach typowych - uczeń:
   • rozwiązuje zadanie związane z obliczeniem powierzchnię żeremi
   • projektuje i konstruuje tamę z dostarczonych materiałów
4. Zastosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych - uczeń
   • dowodzi pozytywny wpływ bobrów na środowisko naturalne

Postawy:

Uczeń:

• Jest świadomy roli bobrów w środowisku naturalnych
• Jest zdolny do rozpoznania fałszywych informacji dotyczących “szkód” powodowanych przez bobry.

Metody pracy:

• Metoda eksploracyjna z wykorzystaniem środków dydaktycznych

Formy pracy:

• Indywidualna
• Zbiorowa

Środki dydaktyczne:

zdjęcia/odciski tropów bobra, klucz tropów dzikich zwierząt Polski, linijki, broszury informacyjne w postaci kodów QR, glina (plastelina), patyki, kamienie, mech, liście, miska/pojemnik; dzbanek z wodą, kartki A4 białe, nożyczki, klej, pisaki, długopisy, kartki w kształcie bobrów

Przebieg lekcji:

1. Faza przygotowawcza:
   • Przywitanie uczniów
   • Przygotowanie materiałów dydaktycznych w miejscu dostępnym dla uczniów
   • Wprowadzenie uczniów do tematu dzisiejszych zajęć i podział na grupy
2. Faza realizacyjna:
   • Część 1:
     • Przedstawiciel każdej z grup ma za zadanie odnaleźć ukryte tropy (odciski łap bobra) i na podstawie otrzymanego klucza tropów dzikich zwierząt Polski ich celem jest rozpoznanie, czyj to trop
     • Po poprawnym rozwiązaniu pierwszej zagadki uczniowie otrzymują hasło - BÓBR
   • Część 2:
     • Zadaniem uczniów jest rozwiązanie quizu na podstawie informacji umieszczonych pod kodem QR na padlet.com
     • Po poprawnym rozwiązaniu quizu uczniowie otrzymują hasło - RZEKA
   • Część 3:
     • Uczniowie z dostarczonych materiałów i na podstawie informacji pokazujących jak bobry w naturalnym środowisku budują tamę, mają za zadanie zaprojektować i zbudować tamę w taki sposób, aby była ona szczelna
     • Po poprawnym wykonaniu tamy uczniowie otrzymują hasło - TAMA
   • Część 4:
     • Zadaniem uczniów po przeczytaniu otrzymanego fragmentu artykułu przedstawiającego mity o bobrach jest ułożenie krótkiego wiersza promującego przyjaźń między ludźmi i bobrami
     • Po napisaniu wiersza uczniowie otrzymują hasło - PRZYJAŹŃ
   • Część 5:
     • Uczniowie na podstawie przykładu mają za zadanie wystylizować otrzymane bobrowe kartki, a następnie zapisać wcześniej ułożone wierszyki
     • Zadaniem uczniów jest również odkrycie i wywnioskowanie co łączy otrzymane wcześniej cztery hasła: bóbr, rzeka, tama, przyjaźń
3. Faza podsumowująca:
   • Podsumowanie produktów pracy uczniów - przeczytanie wierszyków
   • Zebranie najważniejszych informacji za pomocą Menti.com - “Co zapamiętaliśmy z zajęć?”

Kody QR wykorzystywane podczas zajęć»

 

Przykładowe wierszyki uczniów

Drogi bobrze, drzewa ścinaj,
o bezpieczeństwie nie zapominaj,
żyjesz z rodziną
i z łagodną miną
dla dobra swego
myj się kolego.
Wielkie tamy buduj rzeczne,
by móc się czuć bezpiecznie.
To nie Twoja wina,
że woda wypływa.

          ~ Bóbr Tobiasz

Bobrze!
Jesteś jak moja wiedza z fizyki,
Jesteś, ale trzeba Cię szukać,
Chowasz się w swoim żeremiu
Nie widać Cię rano tak jak mojej wiedzy.
Bobry są dobre,
Bo są mądre,
Budują tamy,
Żeby zapraszać do nich damy.

Zdjęcia (fot. Tomasz Ordza):

Etap 1

Etap 2:

 

Etap 3:

Etap 4: