Aktualności

UAM to jedyna polska uczelnia, która zaoferowała swoim studentom, przyszłym nauczycielom biologii i przyrody, wyjątkowy moduł: STEAM i TIK w projektach międzynarodowych na lekcjach. W jego ramach studenci poznają ofertę programu, możliwości jakie niesie ze sobą projekt edukacyjny realizowany dzięki TIK oraz zasady przygotowywania takich działań. Jako podsumowanie tego modułu opracowują krótkie projekty, które następnie realizują w szkole podstawowej współpracującej z uczelnią. Działania te są efektem inicjatywy eTwinning dla przyszłych nauczycieli.

Autorami tego pionierskiego pomysłu są prof. dr hab. Marlena Lembicz z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (UAM) w Poznaniu oraz Tomasz Ordza, wicedyrektor Szkoły Podstawowej im. Kazimierza Nowaka w Dąbrówce. Wspólnie wdrażali i prowadzili zajęcia w ramach modułu i wspierali studentów podczas realizacji projektu na zajęciach w SP w Dąbrówce. O celach i efektach tych działań opowiedzą zarówno autorzy pomysłu, jak i studenci, którzy brali udział w tym przedsięwzięciu.

Tomasz Ordza

Wicedyrektor Szkoły Podstawowej im. Kazimierza Nowaka w Dąbrówce, nauczyciel przedmiotów science, podróżnik zafascynowany ekologią, Ambasador programu eTwinning. Stara się, aby jego uczniowie byli świadomymi obywatelami, myśleli globalnie, działali lokalnie i uśmiechali się do otaczającego świata.

Szkoła Podstawowa w Dąbrówce już od 6 lat współpracuje  z Wydziałem Biologii. Nauczyciele i naukowcy organizują wspólnie różnego rodzaju wydarzenia - od spotkań online przez warsztaty stacjonarne dla uczniów, aż po organizację konkursu Science - lubię to!, który znalazł się w wykazie konkursów i zawodów Kuratora Oświaty w Poznaniu. Dzięki temu absolwenci szkół podstawowych – laureaci konkursu w rekrutacji do szkół ponadpodstawowych mogą otrzymać dodatkowe punkty. Jednak SP im. Kazimierza Nowaka stała się także za sprawą modułu STEAM i TIK w projektach międzynarodowych na lekcjach szkołą dobrych praktyk dla studentów.

Zajęcia dla studentów na Wydziale Biologii UAM

W trakcie zajęć na uczelni szczegółowo przedstawiono studentom założenia projektów interdyscyplinarnych osadzonych w metodologii STEAM oraz zaprezentowano szereg dobrych praktyk, zarówno projektów eTwinning, jak i działań realizowanych w synergii z Erasmus+. Studenci uczyli się efektywnego planowania projektu, jego realizacji oraz ewaluacji, poznawali także narzędzia TIK, które towarzyszyły licznym działaniom uczniów w poprzednich latach szkolnych. W sposób praktyczny mogli sprawdzić nie tylko aplikacje przydatne podczas prowadzenia projektu z zakresu biologii czy przyrody (jako metody realizacji podstawy programowej), ale także kodowania (np. Ozoboty).

Studenci bardzo zaangażowali się w planowanie swoich działań/projektów wiedząc, że działania nie pozostaną wyłącznie „na papierze”, ale zostaną zweryfikowane podczas zajęć w szkole. Uczestniczyli nie tylko w obowiązkowych zajęciach, ale także chętnie korzystali z możliwości dodatkowych konsultacji przed samą realizacją projektu w szkole chcąc jak najlepiej przygotować się do pracy z uczniami. Samodzielnie poszerzali swoją wiedzę i umiejętności związane z wybraną tematyką przekładając je na praktykę szkolną. Zdecydowanie wyszli poza ramy pracy akademickiej, mierzyli się z nowymi wyzwaniami (dodatkowym utrudnieniem był okres pandemii i praca zdalna), a ja z przyjemnością obserwowałem jak wzrasta ich pewność siebie oraz wiedza i umiejętności.

Jednak zanim przyszli nauczyciele spotkali uczniów należało przygotować grafik spotkań poszczególnych grup projektowych. Połączenie planu lekcyjnego z zajęciami na uczelni i przyjazdem do szkoły w Dąbrówce było prawdziwym wyzwaniem, lecz udało się nam zgrać wszystkie terminy.

Studenci zjawiali się w szkole przed zajęciami, aby poznać jej układ, charakter i na spokojnie przygotować się do lekcji. Wcześniej zgłosili zapotrzebowanie pod kątem realizacji zaplanowanych aktywności. Mieli do dyspozycji m.in. tablice multimedialne, tablety, ozoboty, odczynniki chemiczne i sprzęt laboratoryjny. Jednak wiele materiałów przygotowali i zorganizowali zupełnie samodzielnie, np. elementy ubrań, produkty spożywcze, elementy do konstrukcji bezpiecznych tras migracyjnych dla organizmów, makiety domków na których uczniowie stworzyli zielone dachy, rośliny czy e-booki do zajęć.

Przygotowane zajęcia opierały się na metodologii STEAM i rozwijały różne kompetencje kluczowe. Wiodącą metodą pracy z uczniami była współpraca grupowa, a część lekcji jednego z projektów przeprowadzona została w formie zajęć terenowych. Studenci w praktyce zastosowali metody aktywizujące i motywujące uczniów do pracy, m.in.: elementy metody IBSE, grywalizacji. Poruszali treści programowe nie tylko z biologii, ale także chemii, techniki, języka angielskiego, informatyki, matematyki czy fizyki. Zadanie to było dużym wyzwaniem dla przyszłych nauczycieli, którzy z tego typu pracą zetknęli się w praktyce po raz pierwszy. Ale dzięki temu sami mogli zaobserwować wpływ takiego działania na stopień przyswajania wiedzy przez uczniów oraz ich zainteresowania omawianym tematem. Cennym spostrzeżeniem było także odkrycie, że oni sami do własnego rozwoju powinni podchodzić w bardziej holistyczny, interdyscyplinarny sposób.

Studenci świetnie poradzili sobie z przekazaniem celów lekcji oraz indywidualizacją pracy z poszczególnymi grupami uczniów. Z zaangażowaniem wspierali działania uczniów, naprowadzając ich na prawidłowe rozwiązania postawionych przed nimi zadań.

Mój udział, jako opiekuna praktyk, polegał głównie na wsparciu organizacyjnym i obserwacji pracy studentów, a także podsumowaniu ich pracy z przekazaniem informacji zwrotnej.

Efektem tych niestandardowych praktyk są trzy wyjątkowe, interdyscyplinarne projekty zrealizowane podczas praktycznych zajęć w szkole (warto dodać, że propozycje tematów, wraz z uzasadnieniem tego wyboru wyszły od samych studentów):

1. Korytarze – otwarte drzwi dla wędrówek zwierząt,.
2. Green roofs – how to change desert of roofs?
3. Nie wyrzucaj bezpowrotnie.

O projektach szczegółowo opowiedzą w kolejnych artykułach ich autorki.

Wszystkie rozwijały kreatywność, zdolności manualne, kompetencje językowe. Pobudziły uczniów do szukania rozwiązań w celu ochrony klimatu i różnorodności biologicznej.

Studenci wykazali się umiejętnością współpracy, organizacji projektu, dyscypliny czasowej oraz znajomością podstawy programowej różnych przedmiotów szkolnych. Zastosowane przez nich formy i metody zajęć były atrakcyjne dla uczniów i w ciekawy sposób poruszały treści, które młodemu pokoleniu są bardzo bliskie, np. zrównoważonego rozwoju, wpisując się tym samym w założenia edukacji ekologicznej. Swoimi działaniami realizowali podstawowe kierunki polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2021/2022 m.in. wzmocnienie edukacji ekologicznej w szkołach poprzez rozwijanie postawy odpowiedzialności za środowisko naturalne, wpisując się także w założenia programu profilaktyczno-wychowawczego Szkoły Podstawowej im. Kazimierza Nowaka w Dąbrówce.

Współpraca szkoły i uczelni wyższej wpłynęła na integrację środowisk, wymianę doświadczeń, co przełożyło się na uatrakcyjnienie procesu dydaktycznego uczniów i wzrost jakości pracy placówki. Z kolei dla studentów była to okazja do nabycia nowych umiejętności, poznania nowych narzędzi, form i metod pracy, a także praktycznego zetknięcia się ze sposobem realizacji działań typu STEAM w szkole przyszłości. A dla ich przyszłych uczniów to szansa na efektywne zdobywanie wiedzy przy wsparciu nowoczesnego, otwartego  nauczyciela.