Aktualności

UAM to jedyna polska uczelnia, która zaoferowała swoim studentom, przyszłym nauczycielom biologii i przyrody, wyjątkowy moduł: STEAM i TIK w projektach międzynarodowych na lekcjach. W jego ramach studenci poznają ofertę programu, możliwości jakie niesie ze sobą projekt edukacyjny realizowany dzięki TIK oraz zasady przygotowywania takich działań. Jako podsumowanie tego modułu opracowują krótkie projekty, które następnie realizują w szkole podstawowej współpracującej z uczelnią. Działania te są efektem inicjatywy eTwinning dla przyszłych nauczycieli.

Autorami tego pionierskiego pomysłu są prof. dr hab. Marlena Lembicz z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (UAM) w Poznaniu oraz Tomasz Ordza, wicedyrektor Szkoły Podstawowej im. Kazimierza Nowaka w Dąbrówce. Wspólnie wdrażali i prowadzili zajęcia w ramach modułu i wspierali studentów podczas realizacji projektu na zajęciach w SP w Dąbrówce. O celach i efektach tych działań opowiedzą zarówno autorzy pomysłu, jak i studenci, którzy brali udział w tym przedsięwzięciu.

 

Autorki:

Aleksandra Andrzejak

Studentka V roku Nauczania biologii i przyrody, na Wydziale Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Interesuje się botaniką oraz zoologią. W wolnym czasie oddaje się aktywnościom fizycznym i podróżom. Chętnie uczy się również nowych języków.

 

 

 

Kinga Cichowicz

Studentka V roku Nauczania biologii i przyrody, na Wydziale Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Interesuje się biologią człowieka oraz ekologią środowiskową. Wolny czas poświęca aktywnie działając w harcerstwie oraz Stowarzyszeniu “Z Uśmiechem przez Polskę”. Uwielbia pracę z dziećmi i młodzieżą.

 

 

 

 

Projekty edukacyjne wychodzące spod ramienia platformy e-Twinning w większości opierają się na koncepcji STEAM. Oznacza to, że łączą w sobie dziedziny takie jak: Science (S), Technology (T), Engineering (E), Arts (A) oraz Mathematics (M). Dzięki temu, uczniowie mają szansę łączyć naukę z pasją i kreatywnością. Przykładem takiego projektu są zajęcia, które miałyśmy okazję przygotować oraz przeprowadzić w Szkole Podstawowej im. Kazimierza Nowaka w Dąbrówce.

Temat naszego projektu “Korytarze ekologiczne - otwarte drzwi dla wędrówek zwierząt” powstał z połączenia dwóch odrębnych projektów, jednakże wspólnie ze sobą powiązanych. Na co dzień jesteśmy studentkami wydziału biologii, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, kierunku biologia; specjalność nauczanie biologii i przyrody. W obecnym roku akademickim, w programie nauczania pojawił się przedmiot “STEAM i TIK w projektach międzynarodowych na lekcjach”, który otworzył nam drzwi do wspaniałych możliwości edukacyjnych.

Na realizację całego modułu przeznaczone zostało 20h konwersatorium oraz 25h zajęć laboratoryjnych, podczas których krok po kroku przygotowywaliśmy poszczególne punkty i cele naszych projektów. Jednak zanim przeszliśmy do tworzenia nowych koncepcji projektowych, zostaliśmy szczegółowo zapoznani z zagadnieniami STEAM’u oraz TIK’u (technologii informacyjno-komunikacyjnych w szkole), poznaliśmy również całą Platformę eTwinning, a także narzędzia informatyczne, które pełnią różne funkcje w jej obrębie. Jedną z ciekawszych poznanych umiejętności było także kodowanie na lekcjach science, które bardzo pozytywnie nas zaskoczyło i jak się później okazało bardzo przydało się w naszym projekcie. Kolejne zajęcia dotyczyły już bezpośrednio elementów budowy dobrego projektu oraz dyskusji i pierwszych inicjatyw projektowych. Z pomocą i wsparciem prowadzących udało nam się ustalić nietuzinkowe tematy i w ten sposób rozpoczęłyśmy intensywne poszukiwania materiałów, przygotowywanie abstraktów i oczywiście scenariuszy lekcji.

Nasz projekt posiada trzy główne cele. Pierwszym z nich jest zwrócenie uwagi na znaczenie roli korytarzy ekologicznych w środowisku i odkrycie przyczyn coraz częstszych wędrówek organizmów. Kolejny, lecz nie mniej ważny cel - zaznajomienie się z działaniami umożliwiającymi stworzenie optymalnych warunków dla migracji organizmów oraz ostatni - poszukiwanie sposobów niesienia realnej pomocy tym organizmom. Zależało nam również, aby podczas jego realizacji dążyć do kształtowania wśród uczniów postawy odpowiedzialności za otaczającą ich przyrodę.

Nasza praca składała się z części teoretycznej oraz praktycznej, pierwsza z nich składała się z prezentacji multimedialnej i informacji przekazywanych bezpośrednio przez nas. Część praktyczna, była bardziej rozbudowana i kryła w sobie wiele wyzwań dla uczniów.

Część teoretyczną rozpoczęłyśmy od wyjaśnienia tego czym właściwie są korytarze ekologiczne, jakie są ich rodzaje oraz znaczenie. Wszystko to, ku naszemu miłemu zaskoczeniu, działo się z aktywnym udziałem uczniów, którzy chętnie wypowiadali się na poszczególne tematy. Udało nam się także pokazać zasięg takich korytarzy w Polsce, płynnie przechodząc do organizmów, które najczęściej z nich korzystają. Ucieszyło nas bardzo, że młodzież wymieniała nie tylko organizmy zwierzęce, ale również rośliny czy grzyby. Pierwszym zadaniem, o którego wykonanie  poprosiłyśmy naszych uczestników, było wybranie jednego, dowolnego organizmu i zakodowanie ścieżki przez korytarz ekologiczny z użyciem ozobotów. Uczniowie zostali podzieleni na mniejsze grupy, a następnie otrzymali od nas wcześniej przygotowane karty do kodowania, mazaki i ozoboty. Zadanie to wymagało od nich dużego zaangażowania i podejmowania przemyślanych decyzji, co wykazali w efektach końcowych.

W dalszej części zajęć uczniowie mieli za zadanie poszukać śladów zwierząt, które wcześniej zostały ukryte na szkolnym korytarzu, a następnie rozpoznać ich właścicieli. Miało to na celu zaznajomić ich z tymi osobnikami, które najczęściej korzystają z korytarzy ekologicznych i pokazać, że nie są to tylko duże organizmy, ale często także te małe, dla których przeprawa przez ruchliwą trasę jest ogromnym wyzwaniem.

Ostatnią aktywnością jaką przygotowałyśmy było zbudowanie małych makiet korytarzy ekologicznych (uczniowie sami decydowali, czy podejmą się zbudowania korytarza dolnego, czy górnego). Materiały, które mieli do dyspozycji to m.in. kartony, patyczki, gumki recepturki, plastelina, plastikowe korki, kredki, pisaki, rurki. Zbudowanie stabilnego mostu nie należy do łatwych zadań, nawet jeśli chodzi o makiety. Uczestnicy mogli wcielić się w inżynierów, jednocześnie musieli pamiętać o bezpieczeństwie “użytkowników”. To zadanie wymagało dużej kreatywności i zręczności. Jak można zaobserwować na zdjęciach poniżej- świetnie sobie z tym poradzili.

Podczas przygotowywania projektu korzystałyśmy z różnych źródeł wiedzy, książki i Internet okazały się najbardziej pomocne. Wiedza jaką wtedy zdobyłyśmy na pewno posłuży nam w przyszłości, chociażby w pracy nauczyciela, ale także i w życiu codziennym. Materiały okazały się łatwe do zdobycia, ponieważ temat projektu jest aktualny, porusza wiele problemów współczesnego świata. Wydaje nam się, że również dzięki temu, projekt został bardzo pozytywnie odebrany wśród uczniów. Zyskali oni nie tylko nowe doświadczenie ale także ogromną satysfakcję z wykonanej pracy. Najbardziej jednak ucieszyło nas ich poważne podejście do tematu bezpieczeństwa organizmów i samych korytarzy ekologicznych. Pokładamy nadzieję, że zajęcia te zapadły w pamięci uczestników, a zdobyta wiedza przyda im się w przyszłości. 

Chociaż zbieranie potrzebnych materiałów nie było zbyt wymagające, cały projekt nie należał do łatwych. Zarówno cele, scenariusz jak i przebieg były przez nas analizowane wielokrotnie. Bardzo pomocna okazała się możliwość współpracy z koleżankami z roku oraz prowadzącymi, która pozwoliła nam skuteczniej przygotować się do przeprowadzenia zajęć, chociażby poprzez wspólne uzupełnianie się pomysłami i informacjami dotyczącymi projektu. Zajęciom zawdzięczamy wiele, m. in. uświadomienie, że lekcje przyrody i biologii nie muszą być nudne, że wystarczy odrobina kreatywności by zmienić nastawienie nasze i uczniów. Najważniejszą była dla nas jednak możliwość rozwoju zdolności artystycznych, wyobraźni oraz poczucia estetyki wśród młodzieży. Dodatkowo działanie na platformie e-Twinning pokazuje, że mimo iż od innych dzielą nas niekiedy setki, tysiące kilometrów istnieje sposób by stać się sobie bliskimi. Bardzo dziękujemy za możliwość udziału w zajęciach oraz możliwość przeprowadzenia projektu.

Działania oparte na koncepcji STEAM dają solidną podstawę do znakomitych zajęć, jako przyszłe nauczycielki z pewnością zrealizujemy niejeden projekt w myśl wspomnianego wyżej konceptu. Wizja ta zapewnia wyjątkowość każdej lekcji, umożliwia uczestnikom lepsze “wejście” w temat i zaangażowanie się na dłużej niż 45 minut. Wierzymy, że refleksje po zajęciach prowadzonych w ten sposób towarzyszą uczniom na dłużej. Łączenie różnych dziedzin sprawia, że zarówno my jak i nasi podopieczni odczuwamy większą przynależność, która potęguje się jeśli chodzi o sprawy istotne dla nas wszystkich.

Przygotowanie i przeprowadzenie tego typu zajęć jest ważne szczególnie dla studentów, ponieważ dla niektórych może się to okazać jedną z pierwszych styczności z praktyką szkolną. Studenci próbują swoich sił w kontakcie z uczniami, dodatkowo muszą stanąć na wysokości zadania i stworzyć dobry projekt, który być może zostanie przeprowadzony w innych szkołach. Jest to nie lada wyzwanie, ale bardzo wartościowe, pozostające w pamięci na długo. Jeśli któregoś dnia koledzy z "młodszych" kierunków zapytają nas o opinię na temat tego przedmiotu z pewnością im to wszystko powiemy i zachęcimy do podjęcia wyzwania.
 

Zachęcamy do zagłębienia się w przygotowany przez nas scenariusz, znajdujący się poniżej.

 

Scenariusz zajęć: Korytarze ekologiczne - otwarte drzwi dla wędrówek zwierząt

Przedmiot:  Science, Technology, Engineering, Arts, Mathematics

Klasa: VIII

Czas zajęć: 90 minut (2 h lekcyjne)

Cele główne:

• Zwrócenie uwagi na znaczenie roli korytarzy ekologicznych w środowisku i odkrycie przyczyn coraz częstszych wędrówek organizmów.
• Zaznajomienie się z działaniami umożliwiającymi stworzenie optymalnych warunków dla migracji organizmów,
• Poszukiwanie sposobów niesienia realnej pomocy organizmom.

Cele operacyjne:

A) Wiadomości A

Uczeń:

•    wymienia funkcje jakie pełni korytarz ekologiczny

B) Wiadomości B

Uczeń:

•  wyjaśnia pojęcie korytarza ekologicznego
•  rozróżnia rodzaje korytarzy ekologicznych

C)Umiejętności C

Uczeń:

• charakteryzuje znaczenie korytarzy ekologicznych dla środowiska oraz ludzi
• używa ozobotów do stworzenia bezpiecznej trasy dla wybranego organizmu
• tworzy makiety korytarzy ekologicznych, wykorzystując dostępne materiały
•  rozpoznaje ślady organizmów korzystających z przejść górnych i dolnych

Postawy

•   uczeń pracuje z zaangażowaniem na lekcji
•   ma świadomość znaczenia korytarzy ekologicznych

Środki dydaktyczne:

• ozoboty
• gra “rozpoznawanie śladów”
• kartony, patyczki, gumki recepturki, plastelina, plastikowe korki, kredki, pisaki, rurki oraz parę dodatkowych, pojedynczych przedmiotów.

Metody pracy:

• pogadanka (słowne) + prezentacja multimedialna
• kodowanie z użyciem ozobotów
• tworzenie makiet
• rozpoznawanie śladów zwierząt

Formy pracy:

• zbiorowa

PRZEBIEG:

1. Faza przygotowawcza:

• Wprowadzenie do zajęć (krótka prezentacja o korytarzach ekologicznych - Czym są? Jakie są ich typy? Jakie są ich funkcje? Jakie zwierzęta/organizmy najczęściej korzystają z korytarzy ekologicznych?
• W trakcie prezentacji warto zadawać w pierwszej kolejności powyższe pytania uczniom, w celu zaangażowania ich w zajęcia.

2. Faza realizacyjna:

• Po zakończeniu części teoretycznej przechodzimy do pierwszego zadania jakim jest kodowanie przez uczniów ozobotami. (Zadanie wykonywane w grupach ⅔ osobowych)
  • Polecenie: Wybierz zwierzę/zwierzęta, które chciałabyś/byś przeprowadzić przez ruchliwą drogę w bezpieczne miejsce. Do tego celu użyj dowolnej planszy do kodowania oraz daj się ponieść swojej wyobraźni pamiętając o bezpieczeństwie zwierząt (jeśli chcesz, możesz uwzględnić także zagrożenia, które na nie czekają)
• Kolejną część zajęć stanowić będzie gra, w której uczniowie będą mieli za zadanie rozpoznać po śladach i tropach zwierzęta, które je pozostawiły. (Ślady i tropy zostaną rozwieszone na korytarzu)
  • Polecenie: Waszym zadaniem będzie rozpoznać i nazwać np. 6 (tu dowolna ilość) śladów/tropów, które zostaną ukryte na szkolnym korytarzu. (W razie trudności z odgadnięciem i dopasowaniem, uczniowie otrzymają wskazówki)
• Ostatnim zadaniem, będzie budowanie makiet korytarzy ekologicznych.
  • Uczniowie z pomocą różnych materiałów wykonują w grupach przykładowe makiety korytarzy ekologicznych.

3. Faza podsumowująca

• Po każdym zadaniu następuje ich wspólne omówienie wraz z uczestnikami. Na sam koniec wszyscy razem wybieramy najciekawszą makietę.
• Podsumowanie całych zajęć stanowić będzie Ebook, w którym umieszczone zostaną zdjęcia z zajęć oraz krótkie opisy.

Źródła/linki:

• http://natura2000.fwie.pl/index.php/korytarz-ekologiczny
• https://korytarze.pl/
• https://mapa.korytarze.pl/