Scenariusze

    Cele:

• Uczniowie poznają Szyfr Cezara – jedną z najprostszych technik szyfrowania
• Uczniowie kodują i dekodują wiadomości

Materiały:

• Butelka z zakodowaną wiadomością (w przypadku współpracy online w projekcie eTwinning – zaszyfrowana wiadomość umieszczona na TwinSpace)
• Karty prezentujące zamianę liter w Szyfrze Cezara
• Tabela z alfabetem łacińskim i alfabetem tajnym dla każdego ucznia
• Małe karteczki typu Post-it

    Plan lekcji:

• Wprowadzenie:

Przynieś do klasy butelkę z zaszyfrowaną wiadomością. Jeśli realizujesz projekt eTwinning, możesz poprosić partnera projektu o wysłanie do uczniów zaszyfrowanej wiadomości o następującej treści:   

Razem z uczniami spróbuj odczytać wiadomość. Zapytaj ich, w jakim języku może być napisana? W razie potrzeby, zasugeruj, że wiadomość może być zaszyfrowana.  

• Łamanie szyfru:

Zapytaj uczniów, jak ich zdaniem można odczytać taką zakodowaną wiadomość? Wysłuchaj wypowiedzi uczniów, następnie podsumuj, że złamanie szyfru wymaga znajomości klucza szyfrowania, czyli informacji, w jaki sposób zaszyfrowano wiadomość.  

• Szyfr Cezara:

Powiedz uczniom, że wiadomość, którą otrzymali zakodowana jest Szyfrem Cezara. Jego nazwa pochodzi od rzymskiego wodza, Juliusza Cezara, który w ten sposób szyfrował swoją prywatną korespondencję. Wytłumacz uczniom, że Szyfr Cezara opiera się na zastąpieniu każdej litery alfabetu inną, tajną literą. Dlatego zaszyfrowany wyraz z pozoru wydaje się bezsensowny. Pokaż uczniom cztery karty prezentujące zamianę niektórych liter:

Każdemu uczniowi rozdaj tabelę z alfabetem łacińskim (zwróć uwagę, że różni się on od alfabetu polskiego).

Poproś uczniów, by na podstawie kart uzupełnili litery w alfabecie tajnym. Zapytaj, czy znając odpowiedniki czterech liter w alfabecie tajnym są w stanie odgadnąć pozostałe i podać zasadę, na jakiej opiera się przyporządkowanie liter w Szyfrze Cezara. Jeśli to konieczne, naprowadź uczniów, że wystarczy zastąpić każdą literę inną, położoną o trzy miejsca dalej w alfabecie.  

• Dekodowanie sekretnej wiadomości

Zachęć uczniów, by rozszyfrowali sekretną wiadomość ukrytą w butelce lub otrzymaną od partnera eTwinning. Po odszyfrowaniu wiadomość powinna brzmieć: “Hello friends”. By upewnić się, że uczniowie zrozumieli zasadę działania Szyfru Cezara, napisz na tablicy jeszcze kilka prostych zaszyfrowanych wyrazów (najlepiej w języku angielskim) i poproś o ich odszyfrowanie. Następnie poproś ich o zaszyfrowanie kilku wyrazów.  

• Wysyłanie i odbieranie wiadomości

W ramach podsumowania rozdaj uczniom małe karteczki i poproś ich o napisanie do siebie nawzajem krótkich zaszyfrowanych wiadomości. Poproś uczniów, by przekazali sobie wiadomości i rozszyfrowali je. Uczniowie mogą również zrobić z karteczek małe samoloty i „wysłać” wiadomości do siebie.

Jeśli zajęcia są realizowane w ramach projektu eTwinning, razem z uczniami zakodujcie sekretną wiadomość dla partnerów projektu i umieśćcie ją na TwinSpace.