Jak przygotować uczniów do dorosłości, czyli edukacja ku przyszłości

Dynamika zmian w otaczającym nas świecie sprawia, że zaczynamy się zastanawiać do czego kształcimy i wychowujemy naszych uczniów. Czy przekazywana im przez nas wiedza wpłynie pozytywnie na przygotowanie ich do sukcesu w dorosłym życiu?

Mapa Karier wspiera nauczycieli w podczas wprowadzania doradztwa zawodowego. Dowiedz się jak możesz wykorzystać ja na swoich zajęciach.

Dynamika współczesnego świata...

Czy wiesz, że Światowe Forum Ekonomiczne szacuje, że w wyniku postępującej automatyzacji do 2025 roku nawet 85 milionów osób może stracić miejsce pracy? Z kolei według raportu „Future of Skills. Employment in 2030” aż 70% uczestników rynku pracy będzie musiało zmienić sposób wykonywania swojej pracy, a 20% powinno liczyć się z tym, że ich obowiązki zawodowe po prostu przejmą roboty!

Rynek pracy niczym w soczewce skupia postępujące w niewiarygodnym tempie zmiany wokół nas. Opisując świat współczesny wielu specjalistów z zakresu ekonomii i gospodarki, a także analityków biznesu, używa akronimu VUCA, w którym V oznacza zmienność (Volatility), U – niepewność (Uncertainty), C – złożoność (Complexity), A – niejednoznaczność (Ambiguity). Na przebiegające tak dynamicznie we współczesnym świecie zmiany wpływa m. in. rozwój nowoczesnych technologii i cyfryzacja. W Mapie Karier korzystamy z możliwości technologicznego postępu i dzięki temu staramy się oferować otwarte, cyfrowe narzędzia edukacyjne, by umożliwić wszystkim uczniom równe szanse na starcie w przyszłość. 

 Jeśli chcesz poszerzyć swoją wiedzę na temat rynku pracy, na blogu Mapy Karier znajdziesz wiele ciekawych inspiracji. Szczególnie polecam Ci artykuł Rynek pracy i edukacji w 2021 roku, będący prawdziwym kompendium wiedzy i zbiorem wartościowych raportów, badań i danych.

Biorąc pod uwagę tak dynamiczne zmiany w otaczającej nas rzeczywistości, warto zastanowić się, do czego kształcimy i wychowujemy naszych uczniów. Czy przekazywana im przez nas wiedza wpłynie pozytywnie na przygotowanie ich do sukcesu w dorosłym życiu?

Dlaczego świadome planowanie rozwoju jest ważne?

Czy wiesz, że zgodnie z prawem oświatowym każdy nauczyciel i wychowawca ma obowiązek realizować treści programowe z doradztwa zawodowego? Zgodnie z Ustawą z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe szkoły prowadzą zaplanowane i systematyczne działania w zakresie doradztwa zawodowego. Działania te powinny być dostosowane do wieku uczniów – bardziej szczegółowe zapisy dotyczące zasad realizacji doradztwa znajdują się w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego.

Mimo iż uczniowie zaczynają mieć obowiązkowe lekcje doradztwa zawodowego dopiero od VII klasy szkoły podstawowej, to jednak proces myślenia o własnej przyszłości zawodowej rozpoczyna się dużo wcześniej. Już w wieku przedszkolnym dzieci zaczynają rozumieć, że w przyszłości, tak jak ich opiekunowie, również będą pracować. Dlatego tak ważne jest, by od najwcześniejszych lat edukacji podejmować z uczniami tematy związane z ich rozwojem osobistym, a potem zawodowym – i jest to rola nauczycieli, a więc i wychowawców, którzy w tych latach mają na dzieci ogromny wpływ, często najważniejszy tuż po rodzicach.

Za prowadzeniem działań poszerzających horyzonty zawodoznawcze dla dzieci przemawia również wiele badań i teorii naukowych. Opracowania wyników takich badań naukowych znajdziesz na naszym blogu, np. Praca marzeń? Aspiracje zawodowe nastolatków i przyszłość rynku pracy.

Wiesz już, dlaczego jako wychowawca i nauczyciel masz obowiązek podejmować działania z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego. A jak realizować takie działania w praktyce podczas lekcji, aby było to nie tylko efektywne, ale i ciekawe?

Jak korzystać z Mapy Karier wraz ze swoimi uczniami?

Mapa Karier oferuje mnóstwo pomysłów i inspiracji dla nauczycieli, wychowawców i doradców zawodowych: ciekawe artykuły na blogu, gotowe scenariusze i pomysły na lekcje (również w wersjach dostosowanych do nauki zdalnej) oraz porcję wiedzy i szkoleń w postaci webinarów.

A jak możesz korzystać z Mapy Karier ze swoimi uczniami? Gdzie można z nią dojść i jak się po niej poruszać?

Ścieżki kariery

Na początek pracy z Mapą przejrzyj nasze Ścieżki kariery, dzięki którym wraz ze swoimi uczniami możesz poznać setki zawodów oraz przekonać się, jak wygląda codzienna praca w różnych branżach.

Mamy opisanych już ponad 650 zawodów, a liczba ta stale się zwiększa!

 

Opisy zawodów są przygotowane w wersjach dla obydwu płci, więc każdy może dostosować na stronie opcję, którą chce wyświetlać. W Mapie Karier jest dla nas ważne pokazanie, że każdy zawód mogą z powodzeniem wykonywać zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Chcemy w ten sposób przeciwdziałać stereotypom płciowym.

 

W poszczególnych częściach każdej Ścieżki kariery znajdziesz szczegółowy opis codziennych realiów pracy i wykonywanych czynności, konieczne w danym zawodzie umiejętności i kompetencje miękkie; predyspozycje zdrowotne oraz propozycje miejsc, w których przedstawiciele tego zawodu mogą pracować. Opis możesz również odsłuchać na nagraniu lektora.

W “Przykładowej ścieżce edukacyjnej” staramy się pokazać, jakie etapy edukacji prowadzą do opisywanego zawodu – od szkoły podstawowej po studia uniwersyteckie; od przydatnych kursów po wymagane egzaminy i certyfikaty. Pokazujemy różne alternatywy i możliwości kształcenia w wielu typach szkół.

Nauczycieli przedmiotowych może szczególnie zainteresować w Ścieżkach kariery zakładka “Istotne przedmioty szkolne”, która pokazuje, jak ważna będzie wiedza z poszczególnych przedmiotów szkolnych w danym zawodzie.

Zaprezentuj uczniom podczas lekcji ciekawe zawody związanych z Twoim i/lub innymi przedmiotami szkolnymi. Możesz np. na kolejnych godzinach wychowawczych porozmawiać z uczniami o tym, w jakim zawodzie będzie im potrzebna wiedza z matematyki, w jakim z historii itd. Refleksja o tym, w jaki sposób realizowane na lekcji tematy mogą przydać się uczniom w przyszłości będzie wartościową motywacją do nauki!

Świetną okazją do takich rozmów są godziny wychowawcze, bo to właśnie oni znają swoich uczniów najlepiej i wiedzą, co może być dla nich interesujące.

Podczas eksploracji Ścieżek kariery zainteresowały Cię te oznaczone jako zawody przyszłości? Jeśli tak, możesz dowiedzieć się na ten temat więcej tutaj: Przyszłość rynku pracy: zawód czy kompetencje?, a następnie zrealizować ze swoimi uczniami Pomysł na lekcję: Odkryj zawody przyszłości (+ wersja online).

Filtr preferencji

Ideą przyświecającą Mapie Karier jest przede wszystkim poszerzanie horyzontów dzieci i młodzieży, dlatego ważna jest dla nas zasada nieograniczania młodym ludziom wyboru. Chcemy, by wiedzieli, jak wiele mają dostępnych opcji i możliwości rozwoju.

Wciąż pracujemy nad tym, by Mapa Karier była możliwie najbardziej przydatnym narzędziem i by odpowiadała na potrzeby uczniów oraz wychowawców, nauczycieli i doradców zawodowych. W tym duchu zaprojektowaliśmy innowacyjne narzędzie: Filtr preferencji.

Dzięki tej funkcjonalności użytkownik Mapy Karier może:

  • przejrzeć katalog dostępnych zawodów wyselekcjonowany pod kątem osobistych preferencji;
  • zobaczyć na interaktywnym liczniku, w jaki sposób decyzje o odrzuceniu wybranej czynności wpływają na liczbę dopasowanych do niego zawodów;
  • przekonać się, jak indywidualny zestaw preferencji i potrzeb może wpłynąć na wybór ścieżki edukacyjno-zawodowej.

Miasto zawodów

Jeśli chcesz zacząć poznawać świat zawodów z uczniami pierwszych klas szkoły podstawowej, zapraszam do eksploracji Miasta zawodów – całkowicie bezpłatnego, lubianego przez dzieci i wciąż rozwijającego się narzędzia. W interaktywnym mieście znajdziesz aż 160 budynków (miejsc pracy) i ponad 620 przedstawicieli różnych zawodów.

Miasto Zawodów jest częścią projektu Mapa Karier.

Poruszanie się po Mieście zawodów jest bardzo intuicyjne, większość budynków to tzw. aktywne budynki, czyli takie, w które możesz kliknąć i w których znajdziesz przedstawicieli różnych zawodów. Zwiedzaj z uczniami różne zakątki Miasta i sprawdźcie wspólnie, kto pracuje np. w stacji telewizyjnej.

 

Aktywne budynki w Mieście Zawodów

Gdy Twoich uczniów zainteresuje któryś z zawodów, kliknij w jego nazwę i wspólnie dowiedzcie się, na czym dokładnie polega praca w tej dziedzinie, w jaki sposób zdobyć wybrany zawód i jakie przedmioty szkolne są w nim najważniejsze.

Dzięki naszemu interaktywnemu miastu możesz wspólnie z uczniami wyruszyć w wirtualną podróż po świecie zawodów zarówno podczas lekcji w sali, jak i podczas edukacji zdalnej.

Pomysły na lekcje

W dziale Pomysły na lekcje mamy dla Ciebie wciąż powiększającą się bazę materiałów i konspektów do realizacji podczas zajęć z uczniami.

Dlaczego warto skorzystać z naszych Pomysłów na lekcje?

  • są one całkowicie bezpłatne;
  • cele zajęć są zgodne z treściami programowymi z Rozporządzenia MEN o doradztwie zawodowym z dn. 12 lutego 2019 r.;
  • na stronie znajdziesz szczegółowy konspekt zajęć, również do pobrania w wygodnym formacie PDF;
  • scenariusze zajęć są wzbogacone o dodatkowe materiały (np. do wydrukowania i wycięcia) i wskazują, jaki sprzęt jest potrzebny do przeprowadzenia lekcji;
  • proponujemy 2 wersje naszych ćwiczeń i aktywności – do przeprowadzenia zarówno stacjonarnie, w sali lekcyjnej, jak i w trybie nauki zdalnej – online.

 

Pomysły na lekcje

Projekt #ZawodowyStream

#ZawodowyStream to cykliczne wywiady online z przedstawicielami różnych branż, których celem jest przybliżenie młodzieży specyfiki pracy w różnych zawodach. Spotykamy się raz w miesiącu, aby porozmawiać z gośćmi o ciekawych i przyszłościowych branżach oraz tematach związanych z rozwojem edukacyjno-zawodowym.

Cykl realizujemy we współpracy z przedstawicielkami i przedstawicielami różnych branż. Do tej pory zorganizowaliśmy spotkania z przedstawicielami m. in. sektora kosmicznego, filmowego czy humanitarnego, rozmawialiśmy też o tym, czym zajmuje się inżynier na budowie, jak zarabiać w internecie oraz czy można zrobić karierę w lesie :-)

Projekt #ZawodowyStream kierowany jest przede wszystkim do uczniów szkół ponadpodstawowych, ale wiemy, że wywiady z chęcią oglądają także studenci i osoby dorosłe.

W zespole Mapy Karier staramy się tworzyć treści atrakcyjne dla różnych grup odbiorców, tak, by jak najlepiej wspierać edukację i doradztwo zawodowe.

Edukacja ku przyszłości

W opisywanej przeze mnie we wstępie artykułu rzeczywistości VUCA nawet dorośli ludzie odczuwają lęk i niepokój o przyszłość. Jednak obowiązkiem dorosłych jest nie tylko odnalezienie się w tym świecie, ale także przygotowanie do funkcjonowania w nim przyszłych pokoleń. Jeśli zależy nam –  jako nauczycielom, wychowawcom, ale i po prostu odpowiedzialnym dorosłym – na przygotowaniu naszych uczniów i podopiecznych do samodzielnej, szczęśliwej dorosłości, to nasze obowiązki wykraczają poza realizację podstawy programowej przedmiotu, którego uczymy. Przekazywanie wiedzy ma mieć przecież sens i cel – ma pomóc sprawić, że nasi uczniowie i wychowankowie będą w przyszłości spełnionymi dorosłymi. Dlatego musimy edukować ich ku przyszłości, a nawet… o przyszłości.

Wszystkie działania wychowawcze, które wspierają dzieci w procesie rozpoznawania zainteresowań i predyspozycji oraz podejmowania świadomych decyzji edukacyjnych i zawodowych są ważnym wkładem w ich prawidłowy rozwój. Jako doradca zawodowy, pedagog, nauczyciel, a przede wszystkim jako wychowawca, możesz od najmłodszych lat przygotowywać swoich uczniów (we właściwy sposób i nie narzucając jednocześnie zbyt dużej presji!) na nadejście dorosłości, w tym również na wejście na rynek pracy.

Nauczycieli i wychowawców często pamięta się do końca życia. Zaangażowany wychowawca jest dla uczniów znaczącym w ich życiu autorytetem, potrafi wywołać trwałą zmianę, ukształtować młodego człowieka. Życzę nam wszystkim – nauczycielom, wychowawcom, mentorom – byśmy mieli w sobie zawodową pasję i motywację do zarówno nauczania, jak i wychowania.

 

Autorka: Marta Wrzosek – doświadczona pedagog i doradczyni edukacyjno-zawodowa, od lat współpracuje jako ekspert z organizacjami pozarządowymi, prowadząc webinary, szkolenia, konsultacje i warsztaty dla młodzieży, rodziców oraz nauczycieli i pedagogów, wydaje autorskie publikacje i poradniki, a także realizuje i koordynuje projekty młodzieżowe oraz działania z zakresu kreatywnej profilaktyki społecznej (pracowniapedagoga.pl ). Od 2020 r. współtworzy Mapę Karier.

 

Mapa Karier to interaktywna i darmowa baza informacji o ścieżkach kariery i rynku pracy. Mapa Karier jest otwartym zasobem edukacyjnym stworzonym przez fundację Katalyst Education, organizację non-profit będącą inkubatorem projektów społecznych i wspierającą polskich uczniów w dostępie do bezpłatnych, cyfrowych zasobów do nauki.